Je kan het verdriet na een overlijden niet wegnemen, maar wel draaglijker maken

Met ‘Dagen zonder broer’ wil Jeroen Meus de komende weken rouwen uit de taboesfeer halen. De docureeks komt niets te vroeg. “Door de taboe die nog altijd hangt rond dood en rouw en het gebrek aan kennis over het thema weet de omgeving soms niet goed hoe zich te gedragen of wat te zeggen als een dierbare overleden is”, weet Ann Costermans, rouw- en verliesconsulente bij uitvaartspecialist DELA. “Bijgevolg zeggen we vaak helemaal niets of nemen we onze toevlucht tot de gekende standaardzinnetjes. Dit is kwetsend voor de nabestaanden, omdat hun rouw niet erkend wordt, en helpt hen niet bij hun rouwproces”. Ann Costermans geeft vijf tips die niet alleen onszelf beter leren omgaan met het verlies van een dierbare, maar waarmee we ook vrienden, collega’s of buren op een waardevolle manier kunnen bijstaan.

Geen clichés, maar luisterend oor

‘Heb je de dood van je mama ​ al een plaats gegeven?’ ‘Je moet hem loslaten. ‘Ik weet hoe het voelt. Ik heb vorig jaar een tante verloren’. Vermijd deze uitspraken als je een gesprek wil aanknopen met je rouwende vriend of collega. Breek het ijs liever met persoonlijke vragen, zoals ‘Hoe gaat het nu vandaag met jou?’ of ​ ‘Wat maakt jouw dierbare zo uniek voor jou?’ of ‘Wat bewonder je in haar of hem en neem je mee in je eigen leven?’ Het opent het gesprek om samen mooie herinneringen op te halen. Dat zorgt voor troost.

Rouw is als een unieke vingerafdruk

Wees je ervan bewust dat iedereen anders rouwt. Zo is rouwen als een heen en weer bewegen tussen verdriet en weer verder leven. Sommigen staan iets langer stil bij het verdriet, anderen gaan weer sneller door met hun leven, maar beide zijn goed. Mannen rouwen bijvoorbeeld heel anders dan vrouwen. Vrouwen zijn meer gericht op emoties en zullen sneller praten over het geleden verlies. Mannen daarentegen willen zich sterk houden. Ze gaan hun verdriet eerder wegduwen en dingen doen in plaats van erover te praten. Die verschillende reacties betekenen niet dat de ander minder verdriet heeft. Integendeel. Wederzijds begrip zorgt dan voor de broodnodige verbinding in plaats van voor ergernis en bijkomend verdriet.

Schaam je niet voor een lach

Voel je zeker niet schuldig wanneer je positieve gevoelens ervaart wanneer je in rouw bent. Zoals een warm gevoel door de manier waarop afscheid genomen is of dankbaarheid voor een gelukkig leven samen. Of zelfs een schaterlach bij het ophalen van grappige herinneringen. Lang werd gedacht dat het uiten van negatieve emoties in de eerste maanden na het verlies zou leiden tot minder rouw in het verdere verloop. Maar studies tonen aan dat het tegendeel waar is.

Betekenis geven aan het verlies

Een boek schrijven, een rouw- en verliescafé oprichten, vrijwilliger worden of zoals Jeroen Meus een docureeks maken. “Het zijn stuk voor stuk activiteiten waarmee je je overleden dierbare eert en je een betekenis geeft aan het verlies. Door betekenis te geven, vinden we een meer draagbare manier van kijken naar een ondraaglijke gebeurtenis. Het gaat erom dat niet het verlies, maar wel het leven dat verdergaat opnieuw zin krijgt. Dat hoeven zeker geen grootse dingen te zijn. De tuin van je overleden moeder onderhouden of starten met een nieuwe hobby werken ook helend.

De liefdesband stopt niet na het overlijden

De liefde voor een dierbare stopt niet na zijn of haar overlijden. Ook niet na pakweg 20 jaar. Je rouwt net omdat je liefhebt. Wel zal de band die je met de overledene hebt evolueren van een fysieke naar een symbolische. “Het is dus best okee om te praten tegen een foto van de overledene of om hem of haar af en toe advies te vragen. En je kan de overledene ook heel dichtbij je voelen door een juweeltje te koesteren met daarin wat as van hem of haar”, besluit rouw- en verliesconsulente Ann Costermans.