Allereerste onderzoek naar druk op mensenrechtenorganisaties in België: helft respondenten ervaart intimidatie en agressie

Opkomen voor de mensenrechten is in veel delen van de wereld een riskante bezigheid. Ook in België is het niet vanzelfsprekend. Dat blijkt uit onderzoek van het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM). Meer dan de helft van de mensenrechtenorganisaties die werden bevraagd, ervaart agressie en intimidatie. Bijna 1 op de 7 censureert zichzelf als reactie op druk. Het FIRM onderzoekt de situatie verder en deelt vandaag opvallende steunborden uit om te benadrukken dat mensenrechten verdedigen óók een mensenrecht is.

Elke dag zetten duizenden mensen in België zich in voor de rechten van kinderen, mensen met een beperking, LGBTQIA+, vrouwen, mensen op de vlucht, ouderen,… Kortom: voor de rechten van ons allemaal. Maar het broodnodige werk van deze mensenrechtenverdedigers komt onder druk te staan. Dat blijkt uit grondig onderzoek van het FIRM bij meer dan 150 mensenrechtenorganisaties in ons land. 

“Mensenrechten beschermen is niet enkel een opdracht van de overheden. Er is ook een belangrijke rol weggelegd voor mensenrechtenverdedigers. Ze waken erover dat ieders rechten in onze samenleving gerespecteerd worden. Maar ze ervaren vandaag te vaak tegenstand en zelfs bedreigingen. Ook in ons land. Dat bemoeilijkt de uitvoering van hun job.” ​
​Martien Schotsmans, directeur van het FIRM

Bedreigingen en intimidatie

Eén van de meest opvallende vaststellingen uit het onderzoek: meer dan de helft van de bevraagde mensenrechtenorganisaties gaf aan dat ze tussen 2020 en 2022 al te maken kreeg met intimidatie of agressie. In het merendeel van de gevallen gaat het om juridische intimidatie: ongegrond een rechtszaak aanspannen of daarmee dreigen. Daar krijgt bijna een kwart van de organisaties mee te maken. Ruim 1 op de 5 wordt geconfronteerd met lastercampagnes en 19% werd al minstens één keer getroffen door een gerichte cyberaanval. 

“De psychologische impact op de werknemers en vrijwilligers van mensenrechtenorganisaties in ons land mogen we niet onderschatten. Mensen twijfelen over hun job en moeten voortdurend nadenken wat ze wel en niet zichtbaar doen of zeggen. Soms houden ze werk liever achter de schermen uit angst voor de reacties.”
​Martien Schotsmans, directeur van het FIRM

Opvallende steunbordjes 

Om het belang van mensenrechtenverdedigers onder de aandacht te brengen, organiseert het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens een opvallende sensibiliseringscampagne. Niet alleen medewerkers van mensenrechtenorganisaties worden betrokken, maar ook voorbijgangers krijgen steunborden om de aandacht te vestigen op de rechten van mensenrechtenverdedigers.

“Met dit onderzoek en deze campagne wil het FIRM bijdragen aan een open en veilig klimaat voor mensenrechtenverdedigers in België, zonder bedreigingen of druk. Want als we toelaten dat mensenrechtenverdedigers onder druk staan, komen de rechten van ons allemaal in het gedrang.”
​Martien Schotsmans

***

^{Over het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens
​Het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM) is een onafhankelijke openbare instelling die, in samenwerking met andere organisaties, de mensenrechten in België beschermt en bevordert. Het instituut streeft naar een samenleving waar de mensenrechten van iedereen op gelijke wijze gerespecteerd worden. Via adviezen, aanbevelingen en rapporten draagt het FIRM bij aan een betere naleving van de mensenrechten. Het biedt ook ondersteuning aan klokkenluiders. ​
​Voor meer informatie: www.federaalinstituutmensenrechten.be}