^{Open brief}
​Wie schrapt in geneesmiddelenbudget, schrapt in gezondheid van de Belg

De betaalbaarheid van onze gezondheidszorg staat hoe langer hoe meer onder druk. Al te simplistisch wordt daarvoor gewezen naar de kostprijs van geneesmiddelen. Laat ons duidelijk zijn: geneesmiddelen zijn geen probleem, maar een oplossing voor de gezondheidszorg. Doordat ons bevolkingsaantal jaar na jaar stijgt, stijgen ook het aantal mensen dat medische zorg nodig heeft. Die medische noden verdwijnen niet door geneesmiddelen te schrappen. Het is tijd voor een doortastend beleid, die àlle actoren durft aanpakken.

Bijna 25 jaar geleden richtte de toenmalige regering de studiecommissie voor de vergrijzing op. Het was toen al duidelijk dat de babyboomgeneratie tot een stijging zou leiden van de sociale uitgaven waaronder de kosten voor gezondheidszorg. Toch vertaalde de overheden van de afgelopen 25 jaar deze analyses nooit in concrete daden om deze onvermijdelijke kostenstijging op te vangen. De nodige investeringen in de gezondheid van de burgers bleven uit. 

Volgens het meest recente rapport van afgelopen zomer zouden de uitgaven voor gezondheidszorg met een half procent van het BBP toenemen tegen 2030. Uiteraard heeft dit gevolgen op alle sectoren in de gezondheidszorg, ook op de groei van de uitgaven voor geneesmiddelen. Door een doorgedreven beleid om kortingen en opgelegde prijsdalingen op te leggen aan geneesmiddelen is het aandeel ervan in de terugbetaalde kosten voor gezondheidszorg gedaald tot nog slechts iets meer dan een tiende. 

Uitgaven voor geneesmiddelen zijn dus niet de grote slokop van het gezondheidszorgbudget zoals het door sommigen graag wordt neergezet. Om dit in perspectief te zetten: de totale geneesmiddelenuitgaven bedragen slechts ongeveer 1% van het BBP. ​ Tegelijkertijd tonen studies aan dat geneesmiddelen een significante bijdrage hebben geleverd aan de verlenging van de levensverwachting in ons land met zowat vijf jaar sinds het jaar 2000. Zonder te beschikken over essentiële geneesmiddelen en zonder de vooruitgang dankzij heel wat innovaties, kunnen artsen de bevolking niet de beste zorg verlenen. 

Maar, door het beleid om geneesmiddelen steeds weer te zien als de melkkoe om het gezondheidszorgbudget rond te krijgen, stellen we vast dat steeds meer geneesmiddelen niet op de markt kunnen blijven, tijdelijk onbeschikbaar worden of zelfs gewoon niet op de markt komen in ons land. De geneesmiddelenbegroting wordt onder druk gezet, waarbij onvermijdelijk overschrijdingen plaatsvinden van het voorziene budget. 

Immers, de noden van de bevolking verdwijnen niet zomaar. Geneesmiddelen worden voorgeschreven door artsen, omdat patiënten die nodig hebben. De medische noden van de bevolking verdwijnen niet zomaar, door het budget dat ervoor nodig is te schrappen. 

Het gevolg van een systematische onderschatting van het budget tov de werkelijke noden is een budgetoverschrijding op het einde van het jaar. ​ De geneesmiddelenindustrie wordt verplicht deze overschrijding terug te betalen aan de overheid, onder de vorm van een zogenaamde “clawback”. 

Met andere woorden, de bedrijven financieren een deel van de behandelingen die patiënten krijgen, gewoon zelf. In geen enkele andere sector van de gezondheidszorg bestaat zulk automatisch mechanisme. 

Als deze regering écht wil bouwen aan een sterke gezondheidszorg, dan kan ze niet om geneesmiddelen heen. Geneesmiddelen verdienen hun plaats in het medisch arsenaal, niet als kostenpost maar als waardevolle bouwsteen van goede zorg. Geneesmiddelen helpen mensen om langer en beter te leven. Ze reduceren of vermijden vele andere kosten door bijvoorbeeld complicaties, hospitalisaties of inactiviteit te voorkomen. 

Dit perspectief is cruciaal om de echte waarde van geneesmiddelen te begrijpen en te waarderen: achter elk geneesmiddel schuilt een patiënt, een mens met hoop op beterschap. 

De industrie levert haar bijdrage door de therapieën te ontwikkelen, te produceren en op de markt te brengen. Het is tijd om geneesmiddelen te erkennen voor wat ze zijn: een essentieel onderdeel van een zorgsysteem dat mensen vooruit helpt. Niet de melkkoe van de gezondheidszorg, maar een partner in gezondheid.

Aan iedereen die dit erkent – beleidsmakers, zorgverleners, patiënten, industrie en burgers – reiken wij de hand. Laten we samen de keuzes maken die ertoe doen. Zodat iedereen, vandaag én morgen, toegang blijft houden tot de geneesmiddelen die ze nodig hebben. Want goede zorg begint bij wat mensen écht nodig hebben.

Caroline Ven, CEO pharma.be en Jasmien Coenen, CEO Medaxes